Middeleeuwse microsnijwerk

Gebedsnoten, rozenkransen, tabernakeltjes, altaartjes. Religieuze middeleeuwse attributen op mini-formaat. Een bijzondere tentoonstelling in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het overgrote deel is afkomstig van het atelier, mogelijk in Delft, van Adam Dircksz. Zijn signatuur komt op één gebedsnoot voor. Het microsnijwerk was veelal van buxushout. Soms zijn er grappige details te zien, zoals een mannetje met een bril of een bewegend ringetje aan een stalmuur. Speciaal is een luxe speeltje in de vorm van een peul met binnenin momenten uit het leven van Christus en Adam en Eva. Erg fraai is ook het kunstwerkje Sint Joris en de draak. Iets groter en gesneden uit één boomstam. Op de muren in het zaaltje is in verschillende talen het verhaal te lezen. In het midden pronkt in een vitrine het fascinerende beeldje. Met Sint Joris rijdend langs de stadspoort, in het bos, de draak verwondend en afdalend naar Silene.

Info: Small Wonders

 

 

Maria’s leven in oude kunst

Het Museum Catharijne Convent in Utrecht pakt uit met een grote tentoonstelling over Maria. Oermoeder en moeder van Christus. Een mondiaal symbool voor liefde, gezin, troost en bescherming. In mijn ouderlijk huis in Limburg stond een prachtig stenen Mariabeeld. Waar mijn moeder vroeger soms een kaarsje voor brandde als een van de kinderen een examen had. Door de brede opzet van de expositie komt iedereen aan zijn trekken. Voor mij, een atheïstische kunstliefhebber, is het deel van de expositie over het leven van Maria het mooiste. Met prachtige oude schilderijen, iconen, beelden, zijluiken van altaarstukken en boeken. Vanaf de dertiende eeuw. En te midden daarvan een schitterend modern, knalrood Mariabeeld. De laatste zalen, met devotie, processies en Maria in de hedendaagse kunst zijn minder interessant. Het gratis tentoonstellingsboekje is wel erg handig.

Info: Maria

Collectie Wim Selderbeek

Hij was poelier, autoverkoper én kunstverzamelaar. Wim Selderbeek (1884-1963). Het Stedelijk Museum in Alkmaar reconstrueerde zijn kunstcollectie. Hij verzamelde Nederlandse figuratieve kunst vóór 1930, zo’n 350 werken. Vooral de Bergense School, de expressionistische stijl. Jan Sluijters, Arnout Colnot, Leo Gestel, Toon Kelder en de gebroeders Wiegman. Maar ook Kees Maks en vroege werken van Charley Toorop. De kunstverzamelaar leende veel werken uit. Aan het Stedelijk Museum in Amsterdam en het in 1936 geopende Van Abbemuseum in Eindhoven. De nieuwste kunstontwikkelingen in het Interbellum volgde hij niet. Geen Mondriaan dus, maar ook geen Willink. Het loopt dan ook slecht af met zijn collectie. De waarde wordt na de oorlog fors minder en de musea willen van de bruiklenen af. Veel werken verdwijnen in particuliere handen. Zo’n veertig schilderijen en tekeningen uit de collectie zijn nu gelukkig weer samen te zien.

Info: Sluijters, Gestel, Kelder. De passie van verzamelaar Wim Selderbeek.

Heldere kleuren van Ten Holt

Friso ten Holt (1921-1997) beleefde zijn hoogtijdagen in de jaren zestig. Daarna is de schilder vergeten. Museum De Fundatie in Zwolle probeert daar verandering in te brengen. Ten Holt groeide op in het kunstenaarsdorp Bergen. Zijn vader leerde hem het schildersvak. De vroege werken zijn kubistisch. Maar al vrij snel overheersen een losse schildersstijl met heldere, zachte kleuren. Landschappen, stillevens en enkele fraaie portretten. Een vrouw in de badkamer, zijn buurman, een gemaalhouder, twee zelfportretten. Op de expositie hangen verder tekeningen, etsen en aquarellen. En ontwerpen van wandkleden en glas-in-loodramen, onder meer voor de Haarlemse Bavokerk.

Info: Friso ten Holt. Licht en Lijnen.

Hoeren en Dikke Mannen

Een fraai eerbetoon aan Herman Gordijn (1932-2017). In Museum More in Gorssel. Een van mijn favoriete schilders. Zijn onderwerpen zijn niet alledaags: hoeren, urinoirs, kermisattracties en dikke mannenbuiken. Soms lijkt het provocerend. Dan weer grappig. Vreemde composities. Maar uiteindelijk draait alles om vorm en kleur. En is het genieten. Met zijn expressieve vroege werken uit de jaren vijftig, zoals het Bordeelraam. De kleurrijke schilderijen uit de jaren zeventig en tachtig. De mooiste portretten, van onder meer actrice Charlotte Köhler, burgemeester Ivo Samkalden, acteur Ton Lutz en het ondernemersechtpaar Brons. Zeven werken uit de serie over Amsterdam. En de schilderijen die hij deze eeuw maakte met vooral naakte, dikke mannen. Bijzonder is zijn laatste werk: De Wallen, helaas onvoltooid gebleven. Ook zijn er mooie tekeningen, gravures en etsen te zien.

Info: Herman Gordijn / Het niet-perfecte is perfect.